De valkuil van leiderschap
Incongruentie steeds vaker de oorzaak van ondermaats leiderschap
Zoals bekend zijn er vier factoren die gezamenlijk de eigenschap leiderschap vormen:
-
Visie
-
Impact op mensen
-
Persoonlijkheid
-
Congruentie
Gevraagd aan de executives van de grotere bedrijven blijkt dat men allen wel een visie heeft. Soms ontbreekt de mate van ambitie nog enigszins. Maar daar zullen de relevante stakeholders wel op aandringen. Zo niet, dan doet de concurrentie dat wel. Impact op mensen is natuurlijk ook afhankelijk van de wijze waarop men zich in gedrag en communicatie presenteert aan de wereld. Dat laatstgenoemde is tamelijk snel te organiseren. En gedrag laat zich ontwikkelen, zij het dat dat wat langer duurt voor het natuurlijk en oprecht overkomt.
Een sterke persoonlijkheid helpt natuurlijk het leiderschap. Maar is een factor die nogal verschillend wordt beoordeeld door mensen. Neem alleen de persoonlijkheden (leiderschap) van de laatste twee presidenten van de USA.
Lastiger is het om congruent gedrag te vertonen. Daarbij wordt vaak gezegd: het beste wat je kunt worden, is jezelf. Wat natuurlijk een goed advies lijkt, maar in de professionele wereld helemaal verkeerd kan vallen als je over onvoldoende alert zelfbewustzijn beschikt. Want wat serveer je dan aan signalen uit?
Dat incongruente gedrag dat daar de resultante van kan zijn is een risicofactor van formaat. (en dan bedoel ik niet de tuinbroek die je thuis in de kast hebt en het pak dat naar het werk aan wordt getrokken). Het zichtbare deel, gedrag en communicatie, is niet meer dan de top van de IJsberg (10%). De onderstroom (die 90% die zelfs de Titanic deed zinken) zegt soms het tegenovergestelde van wat wij tonen. Incongruentie dus. Deze onderstroom bestaat uit o.a. overtuigingen, waarden, normen, principes, onzichtbare emoties en gevoelens, ideeën, oordelen en belangen. Er is geen overeenkomst tussen hetgeen wij zeggen en hetgeen wij voelen of denken.
En dan blijkt vaak dat angst de aangever daarvan is. Of ieder synoniem van dat woord, neem bijv. bezorgdheid, nervositeit, ongerustheid, ontzag, verontrusting, paniek of vrees. En je wil niet angstig zijn. De angst voor het onverwachte, de angst te dichtbij te komen, om niet sympathiek gevonden te worden. Geef het een naam.
Die incongruentie bestaat uit twee delen; de verticale, die gaat over afstemming met jezelf en de horizontale incongruentie (de Titanic die op de IJsberg vaart). En dan schiet men in de Boardroom snel in het opvragen en toepassen van goedbedoelde adviezen. Want je wil maar al te graag dat de zaak verbeterd.
Helaas blijkt dan, dat je je niet afstemt op de ander. Je draagt oplossingen aan op gedragsniveau. Terwijl de ander iets aandraagt dat in de onderstroom (90%) verblijft. En als jij geen contact maakt (onverdeelde aandacht) en doorvraagt wat nu de onderliggende reden is van de uiting, je er nog steeds geen oplossing voor hebt gegeven.
In de vorige eeuw omschreef Stephen Covey dat al in zijn boek ‘The seven habits of highly effective people’ onder het kopje Habit 5: ‘First seek to understand, then to be understood.
En hoe je dit nu corrigeert is te leren. Maar dan wel eerst de afstemming met jezelf (ken uzelf) op orde krijgen om daarna door het stellen van vragen in een vertrouwd contact op de juiste laag in de onderstroom verbinding te maken (de horizontale congruentie bereiken).
Een executive coach kan u daarbij helpen. Die is uw sparring partner, spiegel en klankbord. En dat is echt meer dan het stellen van de open vraag: Wat dacht je zelf?
Samenvatting van een artikel geschreven juli 2019, door Reinout van Kalleveen, executive coach en coach van opstomend toptalent.